برای وقت هایی که امید کمرنگه

یک وقتایی هست توی زندگی که امید کم‌رنگه. آدم زندگی رو رنگی و پرشور نمی‌بینه. انگار روی همه چی یک لایه گرد و خاکه. حس دلپذیری نیست ولی بخشی از ساختن زندگیه. کلا که زندگی خوب ساختن، چیز آسونی نیست و هدف این نیست که رنج و سختی نکشیم! هدف اینه که بدونیم برای چی الان زندگی دشواره شده و اون سختی رو بفهمیم! برای همینم این پیشنهادها رو برات جمع کردیم اینجا که کمکت کنه دو تا لیوان چای بریزی، بشینی کنار ناامیدیت، بهفمیش و بذاری کمکت کنه آدم رنگی‌تری بشی و زندگی قشنگتری بسازی. 

اول بگو هوا طوفانیه یا قطب نما افتاده توی دریا؟

خیال کن توی یک قایقی وسط اقیانوس. همه اطرافت آب دریا و آسمونه و هیچ خشکی دیده نمیشه. یک جور ناامیدی اینجوریه که هوا طوفانی میشه. قایق همش تکون می خوره و اوضاع ترسناک میشه. با خودت فکر می‌کنی شاید قایق چپ شه بیفتم توی آب ولی اگه از این طوفان جون سالم بدر ببرم،اوضاع خوبه!

 یه جور ناامیدی اینه که طوفانی در کار نیست. ولی مشکل اینه که قطب‌نمات افتاده توی آب و تو دیگه هیچ ایده‌ای نداری که باید به کدوم سمت بری. یک احساس ناچاری داری که اصلا نمی‌دونی باید یه حرکتی بکنی!

تو کدومی؟

اولیه کلمه انگلیسی اش میشه Disappointment و دومی معنی انگلیسیش میشه Hopelessness اینو میگیم که اگه دلت خواست راجع بهش یاد بگیری بدونی باید چیو جستجو کنی!

یک کتابی هستی به اسم اطلس دل نوشته برنه براون. انگلیسیش میشه Atlas of the heart. این کتاب اومده احساسات مشابه رو با هم مقایسه کرده و توضیح داده. ایده کتاب هم اینه که ما اول باید دقیقا بتونیم بگیم داریم چی احساس می کنیم که بعدش بتونیم یه فکری برای پذیرش و مدیریتش بکنیم. فصل 6 این کتاب راجع به همین ناامیدی هست که پیشنهاد می کنیم بخونیدش. خیلی کوتاهه و کمک می کنه احساس نا امیدی تون رو بشناسین.

یک بخش از همین کتاب میگه:

“امید تابعی از مبارزه است. ما امید را در زمان های راحتی و بی دغدغگی به دست نمی‌آوریم، بلکه با گذراندن مشقت آن را بدست می آوریم. امید زمانی شکل می‌گیرد که اهداف مسیرها و فعال بودن ما آزمایش می شود و زمانی که تغییر واقعا ممکن است! متاسفانه گاهی امید، برای مبارزه با موانع مستحکم و فراگیر کافی نیست. وقتی اوضاع به نفع ما نیست یا برخی قوانین فقط شامل حال عده ای خاص می شوند، اهمیتی ندارد که چقدر امیدواریم. این جا امید داشتن در واقع موجب نا امیدی و یاس است. ما فکر می کنیم باید بتوانیم از موانع عبور کنیم، اما با ساختاری فریبکارانه طرف هستیم که خروجی مثبت از آن ممکن نیست.”

یک جای دیگه هم میگه:

“نا امیدی حاصل ترکیب اتفاقات منفی زندگی . الگوهای فکری منفی است، به خصوص خودسرزنشی و احساس ناتوانی از تغییر شرایط”

 کتاب خوبیه و در فیدیبو پلاس هم با دو تا ترجمه موجوده. پیشنهاد ما اونی هست که برای نشر میلکان هست. 

این انیمیشن کوتاه رو ببین! 

آقای موریس لسمور تو بالکن خونش نشسته بود و کتاب می‌خوند که یهو طوفان می‌شه، خودش، خونش، کتاباش و همه مردم شهرو باد می‌بره و بعد طوفان وسط یه بیابون خاکستری می‌افته زمین! دیگه نه می‌دونه چیکار کنه نه جایی برای رفتن داره و نه بالکن امن خونش دیگه اونجاست؛ پا می‌شه همون دور و برا پرسه می‌زنه تا ببینه چیا می‌تونه پیدا کنه و اتفاقا راه نجاتش هم وسط همین پرسه زدنشه!

حالا می‌دونین همین گم‌شدن هم می‌تونه واقعا نجاتمون بده؟

یه کتاب دیگه‌ای هست به اسم «نقشه‌هایی برای گم شدن». تو این کتاب بحث از اینه که خیلی وقت‌ها گم شدن چیز خوبیه. ما می‌تونیم وسط همین گم‌شدن‌ها و پرسه‌های بی‌هدف راهمون رو پیدا کنیم و حالمون بهتر از همیشه بشه. نه از سر سرخوشی! رو حساب چیزهایی که یاد گرفتیم و رو حساب کشفی که اتفاق افتاده. توی یک قسمت از برنامه کتاب‌باز هم کلی درباره این کتاب صحبت شده و شما می‌تونید فایل صوتیش رو از اینجا گوش کنین.

حالا اصلا چی باعث ناامیدیت شده؟

یه موضوع شخصیه؟

خیلی وقت‌ها ممکنه حس کنیم زندگی بی‌معنیه یا زیادی سخته… یا ما بدشانسیم یا اینکه اصلا خیلی واسه شروع هر چیزی دیره. یا حتی ممکنه یه اتفاق بدی افتاده باشه و کنار اومدن با اون ماجرا برامون سخت باشه. از اون‌جایی که ما تنها کسایی نیستیم که این احساسات رو تجربه می‌کنیم، کلی محتوا هم درباره‌اش تولید شده. آدما درباره ناامیدی کتاب‌ها نوشتن، فیلم‌ها ساختن و البته پادکست ضبط کردن 🙂 اینجا چند مورد می‌خوایم بهتون معرفی کنیم که تو روزای خاکستری واقعا نجات‌دهندس.

اولیش یه انیمیشنه به اسم لئو. لئو یه مارمولک ۷۴ سالست که خیلی اتفاقی متوجه می‌شه روزهای آخر زندگیش نزدیکه و به هییییچ کدوم از آرزوهاش هم نرسیده. بعد تصمیم می‌گیره از خونه‌اش که یه آکواریوم تو کلاس پنجم یه مدرسه هست فرار کنه و بره تا وقت داره، زندگی رو تجربه کنه. اگه با داستان لئو همراه بشین قول میدیم کلی می‌خندین و کلی هم چیز یاد می‌گیرین (بله بله، خیلی وقت‌ها می‌شه از انیمیشن‌ها و کتاب قصه بچه‌ها چیزای مهمی یاد گرفت).

دومین انیمیشنی هم که پیشنهاد می‌کنیم، اسمش Luck هست. لاک، قصه دختری به اسم سم هست که خیلی بدشانسه! نه که خودش اینجوری فکر کنه‌ها! واقعا بدشانسه :)) بعد اتفاقی سکه شانس یه گربه رو پیدا می‌کنه و فقط واسه یک روز توی زندگیش خوش‌شانس بودنو تجربه می‌کنه؛ اما خوب خود آقای گربه هم سکه‌اش رو لازم داشت و بالاخره هم پسش می‌گیره ولی سم که به خوش‌شانسی عادت کرده، میره که سکه رو پس بگیره. اگه لاک رو ببینید هم حالتون خوب میشه هم بیش از پیش عاشق گربه‌ها میشین :))

یه موقع‌هایی هم هست که ناامیدیم چون حس می‌کنیم زندگی‌مون واقعا بی‌معنی شده. 

می‌ریم مدرسه، دانشگاه، سر کار، مهمونی، باشگاه و خلاصه همه کار می‌کنیم، اما حالمون خوب نیست. یه خونه‌ای رو تصور کنید که بهترین طراح داخلی چیدمانش رو طراحی کرده ولی اصلا شبیه صاحب خونه نیست! روح نداره! خیلی وقت‌ها توی چنین شرایطی هستیم. تازه این جور وقت‌ها ممکنه احساس کنین خیلی هم آدم ناسپاسی هستین که قدر داشته‌هاتونو نمی‌دونین. این نوع ناامیدی هم راه حل داره!

دکتر ویکتور فرانکل رو می‌شناسید؟ 

ویکتور فرانکل یک روانپزشک و عصب‌شناس اهل اتریش بود که توی جنگ جهانی دوم چون یهودی بوده، توسط نازی‌ها اول توی اردوگاه آشویتس و بعد توی اردوگاه کار اجباری داخائو زندانی می‌شه. آقای دکتر توی این دوران با تماشای آدم‌ها و چیزهایی که باعث می‌شده توی سخت‌ترین شرایط ناامید نشن و همچنان برای زندگی بجنگن، حسابی به مفهوم «معنای زندگی» فکر می‌کنه و بعد از آزاد شدنش هم مکتب معنادرمانی (Logotherapy) رو توی روان‌شناسی بنیان‌گذاری می‌کنه. کتاب «انسان در جستجوی معنا» هم حاصل همین تجربه تلخه. 

مکتب معنادرمانی سه تا اصل اساسی داره:

۱- زندگی توی هر شرایطی معنا داره؛ حتی توی بدترین شرایطش!

۲- انگیزه اصلی ما برای زندگی، اراده ما برای پیدا کردن معنی زندگیه.

۳- ما در پیدا کردن معنا در کاری که انجام می‌دیم، چیزهایی که تجربه می‌کنیم یا حداقل موضعی که در برابر شرایط ناخوشایند زندگی می‌گیریم، آزادیم!

آزادی! وقتی تو تاریکی نشستیم کلمه خنده‌داری به نظر می‌رسه نه؟!

بذارین یه قصه‌ای از دورانی که دکتر فرانکل تو اردوگاه کار اجباری بود تعریف کنیم. دکتر فرانکل می‌گفت دورانی که توی اسارت بوده، شاید اون مامورا می‌تونستن تفتیش بدنیش کنن و نذارن هیچ چیزی رو پنهان کنه، اما نمی‌تونستن امیدش رو ازش بگیرن. امید به اینکه خانوادش بیرون اردوگاه منتظرش هستن اون قطره نوری بوده که تو قلبش بوده و نمی‌ذاشته ناامید بشه. می‌بینی؟ اون آزادانه انتخاب کرده موضعش نسبت به این شرایط ترسناک چی باشه.

خوب! یه پیشنهاد باحال دیگه داریم.

آری به زندگی

«آری به زندگی» یکی از اپیزودهای مجموعه ویدئوهای مجتبی شکوریه. این قسمت رو برای درمان ناامیدی‌های شخصی و اجتماعی استفاده کنید 🙂 کتابی که توی این اپیزود از رود معرفی می‌شه، کتاب دیگه‌ای از دکتر ویکتور فرانکل هست. دیدگاهی که آقای فرانکل به زندگی و امید داره، در این کتاب هم کاملا مشهوده.

امید بدون خوش‌بینی

یک قسمتی از کتاب‌باز هم هست که با عنوان امید بدون خوش‌بینی پخش شده. تو این قسمت کتاب‌باز تفاوت‌های بین امید و خوش‌بینی بررسی می‌شه و توش می‌تونید کلی پیشنهاد فیلم و شعر و کتاب دیگه هم داشته باشین. راستی اگه دوست دارید فرق امید و خوش‌بینی رو بدونید، این مقاله متمم رو هم ببینید.

و اینم یکی از شعر های مورد علاقه ما برای وقت هاییه که امید کم رنگ میشه:

در ازدحام این همه ظلمت بی عصا

چراغ را هم از من گرفته اند

 

اما من

دیوار به دیوار

از لمس معطر ماه

به سایه روشن خانه باز خواهم گشت

پس زنده باد امید

 

در تکلم کورباش کلمات

چشم های خسته مرا از من گرفته اند

 

اما من

اشاره به اشاره

از حیرت بی باور شب

به تشخیص روشن روز خواهم رسید

پس زنده باد امید

 

در تحمل بی تاب تشنگی

میل به طعم باران را از من گرفته اند

 

اما من

شبنم به شبنم

از دعای عجیب آب

به کشف بی پایان دریا رسیده ام

پس زنده باد امید

 

در چه کنم های بی رفتن سفر

صبوری سندباد را از من گرفته اند

 

اما من

گرداب به گرداب

از شوق رسیدن به کرانه موعود

توفان های هزار هیولا را طی خواهم کرد

پس زنده باد امید

 

چراغ ها ، چشم ها ، کلمات

باران و کرانه را از من گرفته اند

 

همه چیز

همه چیز را از من گرفته اند

حتی نومیدی را

پس زنده باد امید

 

سید علی صالحی

حالا شایدم موضوع ناامیدیت اصلا شخصی نباشه!

ایجاد تغییر توی ساختارهایی که برای سال‌های طولانی حاکم بودن، کار سخت و زمان‌بریه. منطقی و قابل درکه که بعضی وقت‌ها ناامید بشیم و با خودمون فکر کنیم «نخیر! اینجا درست بشو نیست». 

تاریخ نشون داده اشتباه می‌کنیم 🙂 هیچ ساختار نادرستی پایدار نمی‌مونه؛ اما نمی‌تونیم هم انتظار داشته باشیم تغییرات یک‌شبه اتفاق بی‌افتن. ما واسه درمان این ناامیدی‌های اجتماعی، یه اپیزود عالی از رادیو دیو پیدا کردیم. پیشنهاد می‌کنیم اپیزود فردا، امید بی‌نیرنگ رو از دست ندید و یادتون باشه با یک عااااالمه آدم دیگه، یک آرزوی بزرگ مشترک دارین.

حرف از اشتراک‌ها شد 🙂 ما تو هیچ حسی تنها نیستیم!

اگه امروز دلت شکسته، مطمئن باش میلیاردها نفر قبل از تو دقیقا به همین دلیل دلشون شکسته و میلیاردها نفر هم بعد از تو قراره دلشون به همین خاطر بشکنه! اگه ناامیدی، یه عالمه آدم دیگه هستن که حس تو رو دارن. این تاریکی‌ها بخشی از زندگیه. نه ازشون فرار کن نه اجازه بده فرمون دستشون بیفته.

جعبه کمک‌های اولیه!

از اون‌جایی که همه ما مثل همدیگه هستیم و هممون خیلی وقت‌ها ناامید می‌شیم، اومدیم توی اینستاگرام رنگی رنگی از آدم‌ها پرسیدیم با ناامیدی چیکار می‌کنن؟ اگه بخوان برای خودشون یه جعبه کمک‌های اولیه برای روزهای ناامیدی بسازن، توش چی می‌گذران؟ ببینین دوستامون چه فکرای خوبی داشتن:

• انیمه دوست داری؟ خیلی از دوستامون آثار آقای میازاکی رو واسه این مواقع پیشنهاد دادن.

شاید خوب باشه اول یه غذای ساده و سریع درست کنی. مثلا پاستا! و یادت باشه موقع درست کردنش نگرانی‌ها رو کنار بذاری. بعد غذات رو بکش تو بشقاب و اگه دوست داشتی یکم هم لای پنجره رو باز بذار که هوای تازه تو خونه بچرخه. بعد بشین پای تلویزیون و یکی از کارای میازاکی رو ببین. پیشنهاد یکی از دوستای رنگی رنگی «قلعه متحرک هاول» بود. اینجوری هم از عوامل نگرانی و ناراحتی دور شدی، هم واسه خودت وقت گذاشتی، هم یه غذای خونگی خوشمزه خوردی.

• پیاده‌روی، رقصیدن و یوگا

این موارد رو هم به جعبه کمک‌های اولیه‌ات اضافه کن. 

مطالعات زیادی در زمینه رابطه بین انجام فعالیت‌های بدی و سلامت روان انجام شده. مثل این مطالعه که ثابت می‌کنه اگر به‌طور منظم تحرک داشته باشیم احتمال درگیر شدنمون با افسردگی و ناامیدی عمیق خیلی کمتر میشه.

• پلی‌لیست شخصی بسازین!

دوستامون موزیک‌های زیادی پیشنهاد دادن. شاید خوب باشه شما هم یه پلی‌لیست درست کنین و وقتی حالتون خوب نیست سراغش برید. آهنگایی که متنش بهتون امید و انگیزه می‌ده یا آهنگ‌های رقصیدنی توش بذارین و پلی‌لیست رو واسه روز مبادا نگه دارین.

• آقا یه توت ما رو نجات داد 🙂

یکی از پیشنهادهای جذاب فیلم «طعم گیلاس» بود. بیاین این پنج دقیقه‌اش رو ببینید. یه موقع‌هایی امید رو جایی پیدا می‌کنیم که اصلا فکرشم نمی‌کنیم!

• باهاش روبرو شو!

چند نفر برامون نوشتن گریه می‌کنن. شاید این دیدگاه اولش خیلی هیجان‌انگیز به نظر نرسه؛ اما روبرو شدن با ناراحتی و ناامیدی اولین قدم برای عبور کردن از اونه. اگه چون از شستن یه ظرف کثیف بدت میاد همونجوری بذاریش تو کابینت درو ببندی، ظرفه که غیب نمیشه! آخرش انقد همه جا آلوده می‌شه که باید کابینت رو هم بشوری 🙂 پس اگه لازمه گریه کنی، گریه کن. اگه باید راه بری و بهش فکر کنی همین کارو بکن. خلاصه که وایسا و تو چشم‌های ناامیدی نگاه کن. ترسناک نیست. اصلا بیا یه کاری کنیم!

این پلی‌لیست رو بذار؛

یه مداد بده دست ناامیدیت و بذار بنویسه! کافیه شروع کنی. از هر چیزی که دور و برت می‌بینی! مثلا بنویس ناراحتم که امروز دیر از خواب بیدار شدم. کافیه شروع کنی بعد انقدر می‌نویسی که دستت خسته میشه و آخرش خودت رو بین همین کلمه‌ها پیدا می‌کنی. به خودت فرصت بده و معجزه نوشتن و پیدا شدن رو تجربش کن. پشیمون نمیشی 🙂

یا اینکه یکی از این سوال‌ها رو انتخاب کن و بچسبون بالای ذهنت و دیگه حالا بدون اینکه به چیز خاصی فکر کنی، آزادانه هر چیزی به ذهنت میرسه بنویس. 4-5 صفحه حتی بیشتر! 

1- اگه امید برای من توی یک شیشه مربا نگهداری بشه و اتفاقای مختلف باعث تموم شدن محتویات مربای  امیدم بشه، من با چه کارایی می‌تونم پرش کنم؟

2- وقتی محتویات شیشه مربای امیدم کم میشه، چه نشونه هایی بروز میکنه در من؟ در رفتارم؟ در احساسم؟ در بدنم؟ مثلا خسته میشم؟ بی حوصله میشم؟ دلم میخواد تنها باشم؟ هر چی به ذهنت میرسه رو بنویس با جزییات و خاطره هایی که یادت میاد.

خوب! کارمون تقریبا تموم شده.

بیاین فکر کنیم توی یه کافه قدیمی نشستیم، آخر شبه و توی این لحظه دیگه هیچ چیزی نیست که نگرانش باشیم. همه چیز همین الانه و زندگی تو همین لحظه جریان داره. این موزیک رو گوش کنین و اگر دوست داشتین برین سراغ این ورک بوک. ما طراحیش کردیم چون فکر می‌کنیم می‌تونه بهمون کمک کنه با حس ناخوش‌آیند ناامیدی بیشتر دوست بشیم. ناامیدی ترس نداره! فقط بخشی از انسان بودن ماست 🙂

روی این عکس بزنید تا فایل pdfش دانلود بشه.

راستی! چند تا والپیپر هم واسه این مواقع درست کردیم براتون. دانلودشون کنین تا هر بار رفتین سراغ موبایلتون یادتون بیاد روزای سخت موندنی نیستن.

مراقب خودتون باشین 🙂

رنگی رنگی